Zülfüqar bəy Hacıbəylinin əsərləri
arasında "Aşıq Qərib" qadar müvəffəqiyyət
qazanmışı olmamışdır.
Doğrudan da bu operada olan bir çox gözəl
melodiyalar vəqənin (əhvalatın) gedişi
və yeri ilə münasib işlənmişdir!
Məsələn, səhnə Tiflisi göstərdiyi
zaman musiqi də gürcü musiqisi ruhunda olduğu
kibi, Ərzrum paşasının sarayında
da musiqi mahiyyəti etibarılə osmanlı
türklərinin musiqisi üslubunda yazılmışdır.
Bəstəkarın özü tərəfində
yaradılmış melodilər də gözəldir.
Bununla bərabər, bu opera əsas etibarilə
"Əsli və Kərəm" operası tipindədir.
"Əsli və Kərəm" operasının
yekrəng bir musiqiyə havi olması haqqında
söylədiyimiz sözləri "Aşıq
Qərib" haqqında da deməliyiz.
Orada - "Kərəmi", burada isə - "Dərbənd
şikəstəsi"!
Bəzi musiqi əsərləri vardır ki,
orada bəstəkar əsas olaraq götürmüş
olduğu melodiyi əsərin bir çox yerində
qullanaraq, o musiqinin əsas mövzusunu yada salıyor.
Fəqət "Əsli və Kərəm" operasında
"Kərəmi", "Aşıq Qərib" operasında
da "Dərbənd şikəstəsi" bu əsərlərin
hər pərdəsində dəfələrlə
təkrardan başqa bir şey deyildir.
Bundan başqa, pərdələrin bir çoxu
qalxmadan əvvəl musiqi müqəddimə
əvəzində ton vermək üçün
yalnız "akkord"lar ilə iktifa ediyor ki, bu da
operayı bir qadar naqis göstəriyor.
Yanvar ayının 3-də bu əsər işbu
mövsümdə birinci dəfə olaraq böyük
dövləti opera teatrosunda oynandı.
"Aşıq Qərib" rolunda olan Sarabskinin səsində
bir yorğunluq hiss olunuyordu, yuxarı notaları
götürdükdə özünü bir
qadar sıxıyordu.
Yalnız Ərzrum paşasının sarayında
xor ilə bərabər oxuduğu zaman səsinə
tam bir sərbəstlik vermişdi.
Hərəkətləri isə ümumiyyəilə
yaxşı idi.
Şahsənəm rolunda Sona xanım səsinin
ən yuxarı registrində "Necə ağlamasın
Sənəm" solosunu olduqca müvəffəqiyyətli
oxudu. Sair yerlərdə dəxi fəna təsir
bağışlamayordu.
Bağırzadə Məmmədtağı
(Şahvələd) son zamanlar səsində
Qərb və Şərq tembrləri arasında
olan təzad içərisində şaşırıyor.
Buna ciddi əhəmiyyət verməlidir!
Qəmər xanım olduqca gözəl bir
təsir bağışladı. "Yaz açılıb,
novruz olub" xorunda öz səsini bütün
oxuyanlardan ayırması və rəqs etdikdə
də xalis gürcü rəqsinin xüsusiyyətlərinə
riayət etməsi öz rolunu doğru və
düşünməsini göstəriyordu.
Dil və ifadəsini bir qadar düzəldəcək
olursa, gələcəkdə böyük ümidlər
verə bilər.
Sair iştirak edənlər oyunun ümumi gedişinə
riayət ediyorlardı. Yalnız xor bu dəfə
zəif idi.
Bir neçə dəfə oynamış olduqları
sair operalara nisbətən fəna olmasalar da,
bu dəfə sözləri o qadar qaba söyləyorlardı
ki, nə demək istədikləri qətiyyən
anlaşılmayordu. Həm də bir intizamsızlıq
göstəriyorlardı.
Aşıq Qəribin atası ilə elçiliyə
gəldikləri zaman gecikib çarşabı
da səhnədə örtməklə, bir az
əvvəl Şahsənəm ilə bərabər
oturan qızlar olduqlarını göstəriyorlardı.
Qurban "Dərbənd şikəstəsi" ilə
"Qarabağ şikəstəsi"ni qarışdırmazsa,
akkompanement də yaxşı idi.
Teatro müdiriyyəti körpə uşaqlar
haqqında qəti bir tədbir görməlidir.
"Kommunist", 6 yanvar 1926
