1923-cü ilin yazında Azərbancan Dövlət
musiqi məktəbinin şagirdləri öz
yaradıcılıqlarını nümayiş
etdirmək üçün Bakıda Mərkəzi
fəhlə klubu binasında müsamirə
təşkil etmişdilər. Müsamirədə
çıxış edənlərin arasında
14 yaşlı qarabəniz bir uşaq da var idi.
O, "Rast" müğamı əsasında yazdığı
əsərini trubada çaldı. Onun musiqisində
bir səmimiyyət, təcrübəli ustalara
xas olan məharət və fitri bir istedad hiss
olunurdu.
Müsamirəni idarə edən adam bu uşağın
Asəf Zeynallı olduğunu bildirdi. Asəfin
bu çıxışı yaxın gələcəkdə
onun görkəmli bir sənətkar olacağına
hamıda qənaət oyatdı.
Səhhətcə bir qədər zəif olan
Asəf çox keçmədən öz sevdiyi
musiqi aləti trubadan əl çəkməli
oldu. O, violonçel çalmağa başladı.
Az müddət içərisində Asəf
o qədər muvəffəqiyyət qazandı
ki, onu məktəbdəki simfonik orkestrin violonçel
qrupuna rəhbər təyin etdilər. O, violonçel
çalmaqla bərabər, Azərbaycanın
böyük bəstəkarı Üzeyir Hacıbəyovun
rəhbərliyi altında musiqi nəzəriyyəsini
də dərindən önrənirdi.
1929-cu ildə Asəf Zeynallı Bakıda Azərbaycan
Dövlət fəhlə-kəndli teatrında
bəstəkar və musiqi hissə müdiri
vəzifəsinə qəbul edildi. Bu zamanlar
Asəfin teatr tamaşaları üçün
yazdığı musiqi parçaları sonralar
böyük simfonik orkestr üçün yaratdığı
"Fraqmentlər" adlı əsərinin əsasını
təşkil edir.
Asəf Zeynallının yazdığı
parçaları dinləyicilərə bəyəndirən
səbəb onun əsərlərindəki səmimilik,
təbiilik və xalq musiqisinə yaxınlıqdır.
O, xalq mahnılarından bir çoxunu ("Səndən
mənə yar olmaz", "O qara qaşlar", "Şikəstə"
və sairə) böyük bir məharətlə
piano üçün bəstələmişdir.
Bu əsərlər içərisində onun
"Çargah" muğamı əsasında piano
üçün yazdığı əsəri
daha çox müvəffəqiyyətlidir.
Asəf Zeynallı öz Vətənini dərin
bir məhəbbətlə sevirdi. Bəstəkar
bu nəcib, saf, aydın və səmimi hisslərini
"Ölkəm" adlı əsərində parlaq
surətdə ifadə etmişdir.
Ana təbiəti ürəkdən sevən
və Azərbaycanın gözəl, səfalı
mənzərələrindən ilham alan Asəf
Zeynallı "Qoyunlar" və "Sual" adlı əsərlərində
bu hisslərini açıq-aydın nümayiş
etdirmişdir.
Asəf Zeynallı Azərbaycan Dövlət
Konservatoriyasını müvəffəqiyyətlə
qurtardıqdan sonra musiqi təhsilini bir müddət
də Leninqradda davam etdirmişdir.
O Bakıya qayıtdıqdan sonra Azərbaycan
neftçilərinin qəhrəman mübarizəsini
tərənnüm edən böyük bir simfoniya
yazmağı düşünürdü. Lakin
amansız ölüm Asəf Zeynallının
bu arzusunu yerinə yetirməyə imkan vermədi.
Zeynallı 23 yaşında ikən 1932-ci ilin
oktyabr ayında, həyat və yaradıcılığının
ən qızğın bir çağında
vəfat etdi.
Hökumətimiz Azərbaycan Dövlət
Konservatoriyasına Asəf Zeynallının
adını verməklə, bu istedadlı bəstəkarın
xatirəsini əbədiləşdirmişdir.
“Pioner”, ¹ 10.1947
